حجت الاسلام والمسلمین محسن الویری در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، ضمن تسلیت فرارسیدن سالروز شهادت امام محمد باقر(ع)، با تاکید بر لزوم شناخت ابعاد شخصیتی اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، اظهارداشت: در مورد زندگی اهل بیت(ع) شاید تا چند دهه پیش مخصوصا دوران طاغوت و قبل از انقلاب، یک نگاه خرد و جزیی نگر وجود داشت و درک کلی از مسیر حرکت این بزرگوران مورد توجه قرار نمی گرفت.

وی افزود: اما در طول دوره های معاصر این نگاه با تاثیرپذیری از مباحث  مربوط به تحولات فرهنگی و اندیشه ای چند دهه اخیر به ویژه انقلاب اسلامی ایران به شکل کلان تغییر یافته است و این که مسیر کلی حرکت اهل بیت(ع) و  موضع گیری های آنها در مورد مسایل مختلف فکری و اجتماعی چگونه بوده و به چه صورت می اندیشیدند، در نگاه امروزی مورد توجه قرار گرفته است.

عضو هئیت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) تصریح کرد: به نظر می رسد امروز ما با کسب این اطلاعات کلی، نیازمند بازگشت دوباره به نگاه های خرد در مورد اهل بیت(ع) هستیم .

وی ادامه داد: اگر بتوانیم امروز  چنین نگاهی را متداول کنیم، قطعا ابعاد ناشناخته ای از فعالیت های اهل بیت(ع) برای ما روشن خواهدشد.

لزوم تبیین ابعاد شخصیتی امام محمد باقر (ع)

حجت الاسلام والمسلمین الویری در ادامه سخنان خود به تبیین ابعاد گوناگون شخصیتی امام محمد باقر (ع)پرداخت و به  نامه ای از این امام همام خطاب به "سعد" كه از فرزندان عبدالملک بن مروان بود و حضرت باقر (ع) او را "سعد الخير" مى ناميد، اشاره کرد و گفت: پرداختن این نامه  به یک معنا بررسی جزیی است ولی با توجه به نگاه کلی و آشنایی ما با دغدغه اهل بیت(ع) برای هدایت انسانها و تبلیغ دین و از طرفی آگاهی از مصائبی که از جانب  بنی عباس و بنی امیه به این  بزرگوران رسیده،  نگاه به این نامه دریچه هایی از نکات جالب را به روی ما باز می کند.

وی با نگاهی بیرونی به این نامه گفت: به گواه تاریخ "سعد الخیر" به دلیل کارهای خوبش به این نام معروف بوده است؛ ظاهر نامه نشان می دهد که نامه امام باقر(ع) در پاسخ به سئوال و یا درخواستی از سوی این فرد می باشد. 

هدایت های اهل بیت(ع) تنها برای افراد خاص نیست

عضو هئیت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با واکاوی این نامه گفت: اولین نکته این نامه این است که ائمه(ع) در مقام امامت و هدایت انسانها خیلی از خط و مرزهایی که افراد زیادی به آنها توجه می کنند را برای خودقائل نیستند؛ به طوری که هرکس  در هر موضع، جبهه یا مقامی که باشد می تواند مخاطب پیام هدایت اهل بیت (ع) قرار گیرد.

وی تاکیدکرد: نباید پیام روشنی بخش مکتب اهل بیت(ع) را به گونه ای عرضه کنیم که تنها عده ای خاص از آن بهره برداری کنند بلکه همانند امام باقر(ع) بایدطوری تلاش کرده و سعه صدر داشته باشیم که  حتی فردی از خاندان بنی امیه هدف هدایت باشد؛ هرچند که  قرائن موجود در پایان این نامه نشان می دهد که امام(ع) به این فرد اطمینان کامل هم نداشتند ولی باز  از هدایت او غافل نشدند.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که این نامه شیوه نامه ای کامل از وظایف عالمان دینی است، تصریح کرد: این نامه به قدری جامع است که امروزه نیز می تواند الگویی برای تمام افرادی باشدکه  هم درد هدایت انسانها و هم درد دغدغه های اجتماعی دارند.

وی با اشاره به این که امام محمدباقر(ع) در بخش نخست این نامه درباره تقوی  سخن می گویند، ابرازداشت:  از نظر امام باقر(ع) تقوی مایه حفظ تندرستی انسان در برابرنابودی است؛ تقوی سرمایه اخروی و دنیایی است اگر فردی تقوا داشته اگر چه عقل هم  ازاو دور شده باشد این نقیصه جبران خواهد شد؛ تقوا همان مسیر مستمر جبهه پیروان حق است که باید حفظ شود.

حجت الاسلام و المسلمین الویری با بیان این که از دیدگاه امام باقر(ع) اهل تقوی می دانندکه خداوند یک منبع فیض کامل است که لطف خود را از هیچ کس دریغ نمی کند تصریح کرد: امام در ادامه نامه می فرمایند اگر پروردگار متعال به کسی غضب کرده و نعمتی را از او دریغ می کند به خاطر این است که خود آن فرد رضایت و عطای پروردگار را نمی پذیرد.

راه بازگشت به دین بسته نیست

وی اضافه کرد: این امام همام در این نامه به صراحت می فرمایند "حتی کسانی که هدایت خدواند را نمی پذیرند هم راه برایشان بسته نیست، بلکه خدواند متعال توبه را برای جبران این بدی ها در نظر گرفته است"؛ این مضمون در قرآن به صراحت ذکر شده که هرکسی می تواند آن را درک کند.

عضو هئیت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) یادآورشد: باید توجه داشت که چون طرف مخاطب این امام همام از محبان اهل بیت(ع) نبوده و امامت را به این معنا که ما قبول داریم، قبول ندارند، لذا ارجاعات امام در هدایت این فرد تماما به قرآن می باشد که منبع مشترک و اصلی است و این هم درسی دیگر است که ما در استدلال ها باید به آن توجه کرده و برمشترکات تکیه کنیم  تاحرف ما اثر پذیری داشته باشد.

وی ادامه داد: نکته مهم دیگر این نامه این است که امام می فرماید "از رحمت خدا به دور بادو خدا لعنت کند کسی را که رحمت خداوندی را کتمان کند"؛  اگر کسی رحمانیت خداوند راکه در قرآن  به رسایی بیان شده کتمان کند، چنین فردی مورد لعنت خداوند است چراکه رحمت پروردگار همواره بر غضبش سبقت می گیرد ؛ هرگز نباید راه برگشت را به افرادی که دچار انحراف شده اند بسته بدانیم بلکه راه بازگشت همواره وجود دارد.

منویات رهبری؛ ادامه هدایت های ائمه اطهار(ع)

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به سفر مقام معظم رهبری به خراسان شمالی خاطرنشان ساخت : همگان شاهد بودند که رهبر فرزانه انقلاب در این سفر  توصیه ها ی مهمی را در نحوه برخورد با افراد مثلا شیوه برخورد با  کسانی که پوشش مناسب ندارند را ارائه کردند؛ همه می دانیم که رفتارهای بدی گاه با این افراد  صورت می گیرد و چه تعابیری درباره آنها به کار می رود حتی گاهی در رسانه ملی برخی از خطبا چه حرفهایی می زدند در صورتی که  مقام معظم رهبری گفتند اگر اینها از یک جهت دارای عیبی هستند اما دلشان در مسیر حق است و باید اینها راهدایت کرد ، امام باقر(ع) هم در همین زمینه فرموده اند که "خدا لعنت کند کسانی را نخواهند امکان تبدیل سیئه به حسنه را به وجود آورند"؛ البته در اینجا بنده نمی خواهم از مجموع مطالب مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری تنها این نکته را برجسته کنم ولی تناسب آن با این بخش از نامه امام باقر(ع)به آن اشاره کردم.

جامعه ای که درآن قرآن روایت می شود، ولی عمل به آن نه!

حجت الاسلام و المسلمین الویری در ادامه به دیگر رهنمودهای امام محمد باقر(ع) به "سعدالخیر" اشاره و  تصریح کرد: هر امتی که علم هدایت و احکام آسمانی را از خود دور کنند خداوند آنها را به سختی هایی دچار می کند که تسلط دشمنان بر آنها از جمله آن است.

وی ادامه داد: امام محمد باقر(ع) پشت کردن به  احکام و کتاب الهی را این گونه تعریف می کند که نه این که احکام اسلامی و قرآن درظاهر جامعه دیده نمی شود، بلکه موجود بوده و حتی خوانده شده و ازآن حرف زده می شود، ولی در عمل بنیان، اخلاق ادب، وفهم  قرآنی در جامعه وجود ندارد.

عضو هئیت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) اظهارداشت: امام باقر(ع) پیامد این موضوع را جایگزینی ولایت انسانها بجای ولایت خداوند و مهم تر جلوه کردن خشنودی مردم از خشنودی خدا توصیف می کنند.

وی تاکید کرد : طبق این روایت این اتفاق در حالی رخ می دهد که در آن جامعه علمای برجسته ای نیز در بین مردم حضور دارند و همانند کشتی است که سکاندار ماهر دارد، ولی باز هم دچار طوفان می شود!

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: این امام همام در ادامه این نامه  به ماجرای حضرت یونس اشاره می کنند که چون این پیامبر به مردمش غضب کرد، خداوند ایشان را از مردمش جداکرده و در دهان نهنگ انداخت ؛ البته نباید از یاد ببریم که متکلمان و محدثان بزرگوار ما توضیحات و توجیهات قابل توجه و قانع کننده ای در این باره داده اند و در این مختصر، مجال ورود به آن نیست، اما مهم این است که امام باقر(ع) فرموده اند:  هرکس به چنین راهی برود یعنی کسی که علم ظاهری داشته باشد، قاری قرآن باشد، و لی عامل به آن نباشد و به طور کل کسانی که موجب شوند جامعه به چنین سمتی برود، مانند علمای یهود و نصارا هستند که در مقابل تحریف کتاب خدا  ساکت بودند!

وی بیان داشت: در بیان این امام همام مانند این گونه افراد کسانی هستند که از باطن قرآن  غافل شده اند، اینها افرادی هستند که میل به مادیات پیدا می کنند و دائم در حالت گناه و آلودگی هستند؛ به طوری که شیطان سخن خود را بر زبان آنها می راند؛ این دسته از عالم نما ها سبب می شوند علمای راستین هم به سختی افتاده و دچار رنج شوند! در چنین شرایطی اگر علمای راستین در برابر این ظاهر گرایی ها سکوت کنند، آنها هم خیانت کرده اند، عالم اگر خیر خواهی خود را پنهان کند، اگر فرد گمراهی را ببیند اگر به هدایت انسانها و راهنمایی آنها نپردازند، خیانت کرده است؛ چرا که خداوند وقتی علم را به این عالمان می داد از آنها عهد گرفت که امر به معروف ونهی از منکر کنند  و افراد را هدایت نمایند.

 وی یادآورشد: البته امام باقر(ع)می فرماید هرچند علمای راستین در مسیر انجام وظیفه خود دچار سختی ها شده و طعنه های فراوانی خواهند کشید و لی به آنها مژده می دهد که آنها بر این راه ایستادگی کنند؛ چرا که مصیبت ها دائمی نخواهد بود.

حجت الاسلام والمسلمین الویری با اشاره به بخش پایانی این نامه ، تصریح کرد: این امام همام در این نامه با بیان اینکه هرچندجاهلان عالم نما پیشوای انسانها به سوی جهالت هستند، اما از طرفی اولیاء الهی هم وجود دارند که در برابر این افراد ایستادگی می کنند، به "سعد الخیر" بر شناخت این دوگروه عالم بسیار تاکید می کنند.

وظیفه  امروز نهادهای علمی و حوزوی 

وی در پایان با بیان این که در این نامه امام محمد باقر(ع) درباره نقش اجتماعی عالمان و آنچه که عالمان می توانند در جامعه به وجود آورده و به قول مقام معظم رهبری سبک زندگی مردم را تغییر دهند، سخن گفته شده است، ابراز داشت: هرچند علمای راستین برای این انجام این وظایف خود با دشواری هایی روبرو هستند که مهتمرین آن ظهور عالم نما هایی ازدرون همان جامعه است، ولی باید آگاه باشند که سکوت در برابر این انحرافات باعث جایگزینی ولایت بندگان بجای ولایت خدا  خواهدشد، لذا امید است نهاد های علمی و حوزوی و مخصوصا دانشگاه باقرالعلوم(ع) که نام خود را از امام باقر(ع) اخذ کرده است، با بازخوانی آموزه های بلند ائمه اطها(ع) و مخصوصا پیشوای پنجم شیعیان بتواند وظیفه راستین خود را در جامعه ای که اندیشه های نا صواب از گوشه و کنارآن به صورت فزاینده ای در حال افزایش است، انجام دهند.

313/18